Viêm tai giữa là gì?

Viêm tai giữa là gì? Dấu hiệu, nguyên nhân và phương pháp điều trị

Viêm tai giữa là gì?

Viêm tai giữa là bệnh lý phổ biến nhất trong các bệnh về tai, thuộc nhóm bệnh viêm đường hô hấp trên. Viêm tai giữa là tình trạng tổn thương hoặc viêm nhiễm toàn bộ hệ thống hòm nhĩ và xương chũm (nằm sau màng nhĩ). Viêm tai giữa thường gây ra khó chịu, đau đớn cho người bệnh do chất dịch và viêm nhiễm tích tụ trong tai.

Viêm tai giữa cấp tính có thể chữa khỏi hoàn toàn, tuy nhiên, nếu không được điều trị kịp thời, viêm tai giữa chuyển thành mãn tính dẫn đến những biến chứng khó lường như thủng màng nhĩ, giảm thính lực, xơ hóa màng nhĩ, liệt thần kinh mặt, viêm xương chũm…

Viêm tai giữa là bệnh lý phổ biến, dễ gặp nhất ở trẻ em

Viêm tai giữa cấp tính

Viêm tai giữa cấp tính thường gặp ở trẻ em do nhiễm khuẩn đường hô hấp trên, nhất là người mắc các bệnh bạch cầu, sởi, ho gà, cúm,… kéo dài trong vòng 3 tuần. Tình trạng bệnh viêm tai giữa cấp tính thay đổi tùy theo tuổi tác của bệnh nhân, tùy theo vi trùng gây bệnh, tùy theo thể địa… thời gian kéo dài dưới 3 tháng.

Tình trạng viêm nhiễm này có thể lan đến xương chũm, các tế bào quanh mê đạo và đỉnh xương đá.

Các dạng Viêm tai giữa cấp tính:

Viêm tai giữa cấp tính xung huyết
Viêm tai giữa cấp tính mủ
Viêm tai giữa cấp tính hoại tử
Viêm tai giữa cấp tính xuất tiết dịch thấm

Viêm tai giữa mãn tính

Viêm tai giữa mạn tính là tình trạng viêm nhiễm mạn tính không chỉ trong khoang tai giữa mà còn lan đến sào bào, thượng nhĩ và xương chũm, thời gian chảy mủ tai đã kéo dài trên 3 tháng.

Các giai đoạn Viêm tai giữa mạn tính:

Viêm tai giữa mạn tính mủ nhầy
Viêm tai giữa mạn tính mủ
Viêm tai giữa mạn tính hồi viêm

Dấu hiệu viêm tai giữa

Viêm tai giữa hay gặp ở trẻ em hơn là người lớn. Khi bệnh xảy ra, khu vực tai giữa bị viêm, sưng, đau và xuất hiện các triệu chứng liên quan. Tai giữa là bộ phận khuất sâu bên trong của tai, nằm ở sau màng nhĩ – nếu nhìn từ vành tai vào trong ống tai. Do đó, viêm tai giữa không thể nào nhìn được trực tiếp, trừ khi các triệu chứng viêm tai giữa đã quá điển hình.

Dấu hiệu viêm tai giữa thường gặp:

Biểu hiện viêm tai giữa khởi đầu thường là đau tai nhiều lần trong ngày, đôi khi có cảm giác giật và nhói tai, đau lan lên đầu
Ù tai, giảm sức nghe, cảm giác có nước trong tai
Dịch mủ chảy ra từ tai, đặc biệt là khi thay đổi thời tiết

Với các bậc phụ huynh có con nhỏ, cần chú ý những dấu hiệu trẻ bị viêm tai giữa để kịp thời điều trị viêm tai giữa cho trẻ:

Trẻ thường lấy tay dụi hoặc cấu tai
Sốt cao, trằn trọc, quấy khóc
Bỏ ăn, nôn ói, tiêu chảy
Giảm thính lực, phản ứng chậm với âm thanh

Để hiểu thêm tình trạng bệnh, người lớn cũng như trẻ em cần được bác sĩ chẩn đoán như dùng đèn soi tai có kính phóng đại, kính hiển vi soi tai và nội soi tai.

Viêm tai giữa gây đau tai, chất lỏng tích tụ

Nguyên nhân viêm tai giữa

Có 2 nguyên nhân phổ biến gây viêm tai giữa: vi rút và vi khuẩn.

Các mầm bệnh này xâm nhập theo con đường qua vòi nhĩ, nằm ở thành sau họng. Do đó, bệnh viêm tai giữa là bệnh thường đi kèm hoặc đi sau 3 bệnh phổ biến: viêm họng cấp, viêm mũi cấp và viêm amidan cấp ở trẻ em.

Viêm tai giữa là bệnh hay gặp ở trẻ em. Có nhiều lí do khiến trẻ bị viêm tai giữa:

Hệ thống bạch huyết vùng hầu họng còn yếu, hay bị viêm
Vòi nhĩ thông giữa họng tai giữa tương đối nằm ngang ở trẻ em nên vi khuẩn hoặc vi rút rất dễ xâm nhập
Biến chứng của bệnh viêm V.A, viêm amidan, viêm họng, các bệnh lý về viêm nhiễm đường hô hấp
Không khí, môi trường sống ô nhiễm, thay đổi thời tiết
Không vệ sinh sạch sẽ khi tai bị tổn thương, nước lọt vào tai khi tắm gội.

Phòng ngừa viêm tai giữa

Cần phát hiện bệnh sớm để giải quyết sớm ổ viêm vùng mũi họng
Điều trị viêm mũi xoang, loại bỏ các bít tắc ở vòm
Làm thông vòi nhĩ bằng nghiệm pháp Valsava
Đảm bảo các điều kiện vệ sinh, môi trường, nhà ở sạch sẽ.
Không nên bơi lội khi tai có dấu hiệu đau
Tránh khói thuốc lá và giữ tai luôn khô sạch…

Riêng đối với trẻ em, cần phòng ngừa viêm tai giữa cho trẻ bằng cách:

Hạn chế để trẻ tiếp xúc với người mắc bệnh cảm cúm, cảm lạnh
Cho bé bú mẹ thường xuyên để nâng cao sức đề kháng
Tiêm phòng vắc xin để làm giảm nguy cơ mắc bệnh đường hô hấp

Hạn chế tiếp xúc với người bệnh cảm cúm, cảm lạnh giúp giảm nguy cơ viêm tai giữa

Điều trị hiệu quả viêm tai giữa

Thông thường, viêm tai giữa có thể tự khỏi từ 24 – 48 giờ. Nếu sau đó bệnh vẫn chưa có tiến triển tốt, cách tốt nhất là bệnh nhân nên đi khám với các bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời thay vì tự tìm cách chữa viêm tai giữa tại nhà.

Có nhiều cách điều trị bệnh viêm tai giữa, trong đó phương pháp điều trị nội khoa (dùng thuốc chữa viêm tai giữa) là chủ yếu. Bệnh nhân thường được kê thuốc kháng sinh uống, thuốc nhỏ viêm tai giữa phụ thuộc vào tình trạng bệnh. Bệnh nhân và các bậc phụ huynh có con nhỏ không nên tùy tiện sử dụng thuốc kháng sinh mà không có chỉ định của bác sĩ Tai mũi họng do:

Thuốc kháng sinh không có tác dụng điều trị viêm tai giữa do vi rút
Không làm khô dịch mủ trong tai
Không hỗ trợ giảm đau sau khi bị nhiễm trùng
Có nhiều tác dụng phụ

Một số trường hợp viêm tai giữa nhưng điều trị kháng sinh không hiệu quả phải chích rạch màng nhĩ – đặt ống thông nhĩ hay nạo VA được thực hiện nếu viêm tai giữa kèm với dấu hiệu viêm đường hô hấp trên do tắc nghẽn bởi VA phì đại.

Nếu bệnh nhân có triệu chứng của đe dọa biến chứng và điều trị nội khoa tối ưu không mang lại kết quả khả quan, có thể cần đến phẫu thuật hòm nhĩ, khoét xương chũm.

Viêm tai giữa có thể chữa khỏi hoàn toàn, không để lại biến chứng nếu như được phát hiện và điều trị đúng cách, kịp thời. Vì vậy, khi có dấu hiệu viêm tai giữa, đặc biệt là ở trẻ em, cần chú ý theo dõi và đi khám ngay khi cần thiết. Khi viêm tai giữa chuyển thành viêm tai xương chũm, viêm phổi, phụ huynh cần cho trẻ đi bệnh viện ngay.